Czym jest sebum i jakie pełni funkcje?
Słowo „sebum” bardzo często znajduje się w opisach produktów kosmetycznych i reklamach preparatów do tłustej cery. Ale czym właściwie jest sebum i czy faktycznie działa negatywnie? Otóż nie.
Sebum, czyli inaczej łój skórny, jest wytwarzany przez gruczoły łojowe znajdujące się w skórze. To mieszanina związków tworzących na powierzchni skóry cienką, tłustą powłokę zabezpieczającą cerę przed działaniem czynników zewnętrznych. W skład sebum wchodzą: lipidy i glicerydy, cholesterol, woski i skwalen. Za jego wydzielanie odpowiada hormon DHT (dihydrotestosteron).
Sebum zabezpiecza skórę m.in. przed wiatrem, zmianami temperatury, bakteriami, grzybami czy wirusami. Jednocześnie pełni inne ważne funkcje. Chroni cerę przed wysuszaniem, a także przed utratą jędrności i elastyczności. Bierze też udział w utrzymywaniu właściwego pH skóry oraz wykazuje działanie antybakteryjne i antyoksydacyjne.
Nadmiar sebum na twarzy. Kiedy można mówić o takim stanie?
Gruczoły łojowe produkujące sebum występują w warstwach skóry na niemal całym ciele. Na twarzy rozmieszczone są jednak znacznie gęściej, a szczególnie w tzw. strefie T (broda, nos i czoło) oraz na policzkach. Powstające sebum przedostaje się z gruczołów łojowych do mieszków włosowych i w ten sposób jest wydzielane na powierzchnię skóry. Następnie miesza się z martwym naskórkiem i potem, a zawarte w nim tłuszcze ulegają rozkładowi, czego efektem jest przekształcanie sebum w glicerynę i kwasy tłuszczowe.
U dorosłej osoby dziennie dochodzi do produkcji około 2 gramów sebum i jest to wartość prawidłowa. Gdy ilość produkowanego łoju jest większa, na cerze pojawia się widoczna gołym okiem tłusta powłoka powodująca: zatykanie porów, namnażanie bakterii, stany zapalne i wiele innych problemów skórnych. Skóra twarzy staje się lepka i błyszcząca. Przy nadprodukcji sebum niezbędne jest wdrożenie właściwej pielęgnacji i dążenie do normalizacji.
Nadmiar sebum na twarzy – przyczyny
Nadmierna produkcja sebum to najczęściej problem osób z cerą trądzikową, tłustą czy mieszaną. Niekiedy też nadprodukcja sebum występuje na cerze suchej, która w ten sposób broni się przed narażeniem na uszkodzenia i nadmierne przesuszenie.
Jedną z najczęstszych przyczyn nadmiernego wytwarzania sebum są uwarunkowania genetyczne i naturalna tendencja do łojotoku. Jednak wytwarzanie sebum jest również ściśle związane z gospodarką hormonalną. Jego nadprodukcja to częsta przypadłość osób w okresie dojrzewania. Na nieprawidłowości w pracy gruczołów łojowych wpływ mają głównie takie hormony, jak: estrogen, progesteron, testosteron oraz androstenediol.
Nadmiar sebum na twarzy bywa również skutkiem działania czynników zewnętrznych. Intensywnemu wytwarzaniu łoju sprzyjają: wysoka temperatura, podrażnienia i uszkodzenia mechaniczne, a także pocieranie skóry. Nieprawidłowa ilość sebum może być też skutkiem stosowania nieprawidłowej diety i zbyt małej podaży witamin z grupy B i witaminy A.
Bardzo często za problemy skórne związane z nadmiarem sebum odpowiada też nieodpowiednia pielęgnacja i źle dobrane kosmetyki do twarzy. Mogą to być: zbyt intensywne preparaty uszkadzające barierę hydrolipidową, wskutek czego skóra próbuje uzupełnić braki, produkując więcej sebum; zbyt wiele produktów nakładanych na twarz. Kilka warstw kosmetyków obciąża cerę i zatyka pory, przez co powstają niedoskonałości.
O sebum i pielęgnacji młodej skóry przeczytasz na: https://www.garnier.pl/artykul/pielegnacja-twarzy/nadprodukcja-sebum-a-tradzik-mlodzienczy
Dlatego w codziennej pielęgnacji zarówno przy nadmiernej produkcji sebum i cerze trądzikowej czy tłustej, jak i przy każdym innym typie skóry warto kierować się zasadą skin streaming. To precyzyjne dobranie kosmetyków pod kątem indywidualnych potrzeb i rodzaju skóry oraz wybór produktów najwyższej jakości zawierających sprawdzone i skoncentrowane składniki. Dzięki takim kosmetykom niepotrzebne jest stosowanie kilku preparatów. Wystarczy jeden czy dwa, które spełnią zadanie w najlepszy możliwy sposób, a jednocześnie nie obciążą cery i dostarczą jej tego, co najlepsze. Takie kosmetyki są w ofercie cenionych marek: Vichy, La Roche Posay czy CeraVe.
Jakie kosmetyki wybrać przy nadmiernej produkcji sebum?
Przy nadprodukcji sebum najważniejsze jest dokładne oczyszczanie cery z zanieczyszczeń czy makijażu. Dlatego najpotrzebniejszy jest kosmetyk do demakijażu, a także pianka lub żel oczyszczający. Tych preparatów przy nadmiarze sebum należy używać rano i wieczorem. Taki zabieg należy też uzupełniać tonizowaniem, co pozwoli wyrównać pH i odświeży cerę.
Bardzo ważne przy cerze tłustej, trądzikowej czy mieszanej jest nawilżanie. Przy nadmiarze sebum odpowiedni będzie krem o jak najlżejszej i najdelikatniejszej formule. Warto wybrać produkt jednocześnie matujący i zawierający takie składniki, jak: witamina E, karnozyna, kwasy LHA czy airlicium.
Nadprodukcja sebum. Jak wspomóc działanie kosmetyków?
Z nadmiarem sebum na twarzy można skutecznie walczyć nie tylko poprzez odpowiednią pielęgnację, ale również przez wdrożenie do codziennej rutyny kilku dobrych nawyków:
- nie dotykaj twarzy dłońmi, jeżeli nie musisz, zwłaszcza gdy nie są umyte, powoduje to dodatkowe osadzanie się na skórze zanieczyszczeń, bakterii i drobnoustrojów;
- pamiętaj o stosowaniu zabezpieczenia przed promieniowaniem słonecznym i kremów z filtrem UV nie tylko latem, ale przez cały rok;
- nie pocieraj skóry twarzy, gdy wycierasz się ręcznikiem ani gdy nakładasz produkty kosmetyczne, aby uniknąć podrażnień i mikrouszkodzeń;
- pamiętaj o częstej zmianie poszewek i pościeli;
- nie używaj mydła do codziennej pielęgnacji ani produktów zawierających alkohol etylowy, aby nie wysuszać skóry.
Ponadto przy nadmiernej produkcji sebum warto stosować peelingi. Przed ich wykonaniem dobrze będzie wykonać kąpiel parową rozszerzającą pory, co ułatwi dokładne oczyszczenie cery. Korzystnie na skórę twarzy z nadmiarem sebum wpłynie również regularne stosowanie domowych maseczek z plastrów świeżego ogórka.
Do codziennej diety można też dodać napary z pokrzywy i szałwii o działaniu oczyszczającym oraz produkty zawierające nienasycone kwasy tłuszczowe. W razie silnej nadprodukcji sebum lub nieprzyjemnym zapachu wytwarzanego łoju należy udać się do dermatologa. Taki stan może świadczyć o chorobie lub nieprawidłowościach hormonalnych wymagających leczenia farmakologicznego.
Źródła:
- Jankowiak W., Imielski W., Pachurka J., Kosmetologia wobec problemów cery tłustej i trądzikowej, „Kosmetologia Estetyczna” 2016, t. 5, nr 6.
- Noszczyk M., Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska, Warszawa 2010.
- Sang-Woong Y., Sebum Secretion, Skin Type, and ph, „Pathogenesis and Treatment of Acne and Rosacea” 2013, s. 299–303.
- Yoon, Ji‐Seon i in., Biophysical characteristics of dandruff‐affected scalp categorized on the basis of sebum levels, „Journal of Cosmetic Dermatology” 2021, nr 20/3, s. 1002–1008.
- Wasylewski M., Kwas salicylowy dla trudnej skóry tłustej, łojotokowej, Chantarelle 29.09.2017; [online] https://chantarelle.pl/kwas-salicylowy-dla-trudnej-skory-tlustej-lojotokowej/ [dostęp: 4.02.2024].
